Miłośnicy przyrody znajdą na naszym terenie unikaty przyrody zlokalizowane w Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych, które swoim zasięgiem obejmują Ponidzie, Góry Świętokrzyskie i dzielą się na:
Zespół Parków Krajobrazowych Ponidzia
w skład którego wchodzą trzy parki krajobrazowe:
Nadnidziański Park Krajobrazowy
na południu województwa nad rzeką Nidą, rozciąga się na terenie 10 gmin – Pińczów – Imielno – Kije – Michałów – Wiślica – Złota Pińczowska – Opatowiec – Chmielnik – Nowy Korczyn – Busko Zdrój.
Na terenie tego parku zlokalizowane są rezerwaty przyrody:
- Krzyżanowice w pobliżu miejscowości Leszcze utworzony w 1954r o pow. 18 ha, rezerwat florystyczny (stepowy) i entomologiczny,
- Grabowiec typu leśno-florystycznego w pobliżu miejscowości Bogucice, zajmuje 21,08 ha, założony w 1956r,
- Skorocice w sąsiedztwie wioski Skorocice, założony w 1960r, rezerwat przyrody nieożywionej i florystycznej o powierzchni 7,7 ha,
- Góry Wschodnie utworzony w 1959r rezerwat florystyczny położony w pobliżu miejscowości Chotel Czerwony o powierzchni 1,78 ha,
- Skowronno powstały w 1960r w okolicach miejscowości Skowronno Dolne na powierzchni 1,93 ha z IX-wiecznymi kamieniołomami,
- Przęślin na obszarze 0,72 ha w sąsiedztwie wsi Chotel Czerwony, założony w 1960r, rezerwat florystyczny,
- Winiary Zagojskie nieopodal miejscowości Winiary Zagojskie na powierzchni 4,81 ha, założony w 1960r rezerwat florystyczny,
- Skotniki Górne powstały w 1962r na obszarze 1,9 ha, leży na terenie dwóch miejscowości Winiar Zagojskich i Skotniki Górne, rezerwat florystyczny,
- Pieczyska na terenie Nadleśnictwa Pińczów od 1999r, rezerwat torfowiskowo-leśny o powierzchni 40,84 ha.
Szaniecki Park Krajobrazowy
rozciągający się na powierzchni 10915 ha, leżący na terenie 6 gmin – Busko zdrój – Chmielnik – Kije – Pińczów – Solec Zdrój – Stopnica. Zlokalizowany jest tu tylko jeden rezerwat Owczary w okolicy miejscowości Owczary od 1959r, zajmujący obszar 0,62 ha, rezerwat florystyczny.
Kozubowski Park Krajobrazowy
o powierzchni 6613 ha na obszarze Garbu Wodzisławskiego, na którego terenie zlokalizowane są dwa rezerwaty:
- Polana Polichno od 1974r o powierzchni 9,45 ha w obrębie Nadleśnictwa Pińczów, rezerwat florystyczny,
- Wroni Dół typu leśnego powstały w 1999r na terenie Nadleśnictwa Pińczów o powierzchni 9,94 ha,
Zespół Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich
na terenie którego znajduje się Chęcińsko-Kielecki Park Krajobrazowy o powierzchni 20505 ha położony w południowo-zachodniej części Gór Świętokrzyskich między rzekami Łośną i Bobrzą. Na terenie tego parku zlokalizowane jest aż 11 rezerwatów, między innymi:
- Jaskinia Raj powstały w 1968r na obszarze 7,7 ha, obejmuje zalesione wzniesienie góry Malik (270m n.p.m.) wchodzące w skład Grzbietu Bolechowickiego,
- Góra Zelejowa powstały w 1954r rezerwat przyrody nieożywionej i leśny o powierzchni 67 ha w okolicach wsi Zelejowa w pobliżu Chęcin,
- Góra Miedzianka powstały w 1958r na terenie wsi Miedzianka rezerwat przyrody nieożywionej o powierzchni 25 ha,
- Milechowy powstały w 1978r na obszarze Nadleśnictwa Kielce o powierzchni 133 ha, rozciąga się na dwóch zalesionych grzbietach górskich Góry Milechowskiej i Brodowej,
- Góra Rzepka powstały w 1981r na obszarze 9 ha na wzniesieniach góry Rzepki i góry Beliny w Paśmie Chęcińskim,
- Góra Żakowa z 1999r na terenie Nadleśnictwa Kielce usytuowany (50 ha) na najwyższej części grzbietu górskiego znajdującego się na północ od wsi Skiby,
- Wolica utworzony w 2000r na obszarze 2,7 ha w pobliżu wsi Siedlce.
Doniosłą role w ochronie dziedzictwa kulturowego regionu spełnia także Muzeum Wsi Kieleckiej, skansen zlokalizowany w Tokarni.